Aphrodite's Child - End of the World

Aphrodite’s Child – End of the World

Έτος – 1968

Είδος – Psychedelic Pop/Rock – Progressive Rock

Ευτυχώς για όλους μας, κατά τη διάρκεια των γκρίζων χρόνων της Χούντας, υπήρξαν εκείνοι οι καλλιτέχνες που δεν παρασύρθηκαν απ’ την κατήφεια των καιρών, ούτε εγκατέλειψαν τις δημιουργικές τους τάσεις. Αντίθετα, γέμισαν με χρώματα τις σελίδες του ελληνικού μουσικού πενταγράμμου. Χρώματα ξέχειλα, ψυχεδελικά, μπλεγμένα με ρευστά, ταξιδιάρικα σχήματα και πλουμισμένα με τον αέρα και τη γεύση μιας εποχής ολόκληρης. Τέτοιοι ήταν και οι δικοί μας, Aphrodite’s Child.

Η επιρροή της βρετανικής και αμερικανικής μουσικής στην ελληνική «ποπ-ροκ» σκηνή της δεκαετίας του 60 συχνά άγγιζε τα όρια του ξεδιάντροπου μιμητισμού – για να μη χρησιμοποιήσουμε τον σωστότερο όρο «κλοπή». Οι σωσίες των πρώιμων Beatles στην ελληνική εκδοχή τους έδιναν και έπαιρναν, την ίδια εποχή που οι ίδιοι οι Beatles και άφθονα άλλα ξένα συγκροτήματα άνοιγαν νέους, τολμηρούς μουσικούς ορίζοντες, πειραματιζόμενα με καινούργιους ήχους (και ουσίες). To δεύτερο μισό της δεκαετίας του 60 είδε τη γέννηση της ψυχεδέλειας, ιδανικής μουσικής για να συντροφέψει τα ποτισμένα από LSD όνειρα της γενιάς των χίππηδων.  

Στην Ελλάδα όμως, μια χώρα που ανέκαθεν αντιμετώπιζε προβλήματα ταυτότητας, αναζητούσαν ακόμα εκείνον τον «μοντέρνο» ποπ ήχο που να εκφράζει τη νεότερη γενιά (και να γεμίζει τα ταμεία των ελληνικών δισκογραφικών εταιριών). Θεωρούσαν πως τον είχαν βρει σε μουσικούς και συγκροτήματα με αγγλόφωνο στίχο, και ήχο ίδιο με εκείνον των βρετανικών συγκροτημάτων. Ήταν η μουσική των Μοντέρνων Καιρών.

Θα μπορούσαμε γενικά να κατατάξουμε την παραγόμενη στην Ελλάδα μουσική της εποχής σε τρεις κατηγορίες: Πρώτη κατηγορία, εκείνη της «παραδοσιακής ελληνικής μουσικής», όπως είχε καθιερωθεί στη διάρκεια των περασμένων δεκαετιών, η οποία όμως δε δεχόταν την οποιαδήποτε πρόσμιξη «ξενικών» στοιχείων. Εδώ θα μπορούσαμε να εντάξουμε όλη την πλούσια παράδοση που οδήγησε στο λαϊκό τραγούδι της δεκαετίας του 60. Δεύτερη κατηγορία, η ελληνόφωνη μεν μουσική, η οποία ωστόσο δεχόταν να πειραματιστεί, να δοκιμάσει νέους ήχους και να πάει μπροστά. Εδώ μπορούμε να συμπεριλάβουμε το Νέο Κύμα, μα και συνθέτες όπως ο Θεοδωράκης ή ο Λοϊζος, η οποίοι ανέμιξαν στοιχεία του παραδοσιακού ελληνικού ήχου από τη μία, με περισσότερο μοντέρνα στοιχεία από την άλλη.

Τρίτη κατηγορία είναι εκείνη των άφθονων αγγλόφωνων συγκροτημάτων της «ελληνικής ποπ-ροκ» σκηνής, στα οποία το ελληνικό στοιχείο αφορούσε μόνο την καταγωγή και τα ονόματα των μελών τους. Εδώ όμως εγείρεται το «αιώνιο ερώτημα»: κατά πόσο νοείται ροκ ήχος με ελληνικό στίχο, κατά πόσο η Ροκ μουσική, σε τελική ανάλυση, γίνεται να αποδοθεί  με τρόπο άλλο πέραν εκείνου της αγγλόφωνης παράδοσης. Δε θα απαντήσω εδώ σε αυτό το ερώτημα – σκοπός μου ήταν απλά να παρουσιάσω τα μουσικά στρατόπεδα των καιρών.

Οι Aphrodite’s Child ξεπήδησαν μεν από την τελευταία κατηγορία, εκείνη των αγγλόφωνων συγκροτημάτων, ωστόσο εδώ δεν είχαμε να κάνουμε με στείρους απομιμητές. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να τους εντάξουμε κάπου μεταξύ της κατηγορίας τρία και δύο:  ανήκαν στους μουσικούς εκείνους που συνέβαλαν ώστε η Μουσική να κάνει γενναία βήματα μπροστά, αφουγκραζόμενοι μεν το πνεύμα των καιρών, μα επιχειρώντας και προσμίξεις με τον παραδοσιακό ήχο. Παρέδωσαν μουσική δυτικού τύπου μεν, η οποία ωστόσο δε ξεχνούσε τις ρίζες και την ιδιαιτερότητα του τόπου της.

Το “End of the World” είναι το διαποτισμένο από την ψυχεδέλεια των καιρών ντεμπούτο τους. Εν έτει 1968, στην… «πολιτισμένη» πατρίδα μας η ηχογράφηση τέτοιων δίσκων ήταν αδιανόητη. Η ψυχεδέλεια ταυτιζόταν με τους επικίνδυνους χίππηδες και τις ανατρεπτικές τους ιδέες και το καθεστώς της Χούντας δεν επέτρεπε τέτοια πράγματα. Ο μόνος τρόπος για τους Aphrodite’s Child να ηχογραφήσουν τον δίσκο (μα και να κάνουν καριέρα) ήταν να καταφύγουν στο εξωτερικό, όπως και έκαναν. Στόχος τους ήταν η Αγγλία, μα τα γεγονότα του γαλλικού Μάη τους καθήλωσαν στη Γαλλία, όπου και έμειναν τον πρώτο καιρό. Εκεί ολοκληρώθηκε η ηχογράφηση.

 Κρίμα. Ανοιγόταν μπροστά τους μια λαμπρή καριέρα στα πρώιμα σκυλάδικα της εποχής, να σπάνε πιάτα και να ραίνουν λουλούδια στα πόδια των συνταγματαρχών, μα οι ίδιοι την σκόρπισαν στο όνομα της «δημιουργίας». Ανόητα παιδιά.

Στα πλήκτρα και στη σύνθεση των τραγουδιών ο Βαγγέλης Παπαθανασίου. Στο μπάσο και στα φωνητικά ο Ντέμης Ρούσσος. Και στα τύμπανα και τα κρουστά ο Λουκάς Σιδεράς – αυτοί ήταν οι Aprodite’s Child του πρώτου δίσκου. Ένα άλμπουμ που ξεχειλίζει άρωμα δεκαετίας 60, φέρνοντας κατά νου μπάντες όπως οι Moody Blues και οι Procol Harum, παρουσιάζοντας πρώιμα ίχνη από τον αέρα του progressive rock που θα κυριαρχούσε σε λίγα χρόνια. Ο δίσκος σε καμία περίπτωση δε θυμίζει «ελληνικό» συγκρότημα της εποχής, και αν κάποιος το άκουγε χωρίς να ξέρει την χώρα καταγωγής πιθανό να θεωρούσε πως έχουμε να κάνουμε με μια βρετανική μπάντα.

Τα μελωδικά, αέρινα φωνητικά του Ντέμη Ρούσσου χρωματίζουν με πολύχρωμα ηχοχρώματα τις πολύ ιδιαίτερες μελωδίες του Βαγγέλη, προσδίδοντας μια ονειρική διάσταση σε σημεία, και μια περισσότερο δυναμική και ροκ διάσταση σε άλλα. Μπαλάντες όπως το “End of the World” και το “Rain and Tears” ανήκουν στις ομορφότερες μπαλάντες των καιρών, ενώ το δεύτερο αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη επιτυχία του συγκροτήματος, καταξιώνοντας τους στην Ευρώπη – για Ελλάδα ούτε λόγος να γίνεται βέβαια. Το “The Grass Is No Green” ανήκει στα πιο ψυχεδελικά και πειραματικά του δίσκου, ενώ το “You Always Stand In My Way” είναι η πιο χύμα ροκ στιγμή.

Τέλος, θέλω να κάνω ιδιαίτερη μνεία για το “The Shepherd and the Moon”, ένα τραγούδι που παντρεύει την ελληνική παράδοση με τον αγγλόφωνο, δυτικό ήχο των καιρών. Εδώ καταδεικνύεται εκείνο που είπαμε πριν, για την διάθεση ορισμένων μουσικών να πειραματιστούν και να εντάξουν στον ήχο τους στοιχεία από την πλούσια μουσική κληρονομιά της χώρας τους. Έτσι έκαναν και οι Aphrodite’s Child, φανερώνοντας πως ήταν μια μπάντα που κοιτάζει μεν προς τη Δύση, αποφεύγοντας ωστόσο τον ξερό μιμητισμό, και, εν τέλει, ωθώντας το σύνολο της Μουσικής ένα βήμα μπρος.

Έναν χρόνο μετά θα σχηματίζονταν και οι Socrates, πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα. Όσο αφορά τους Aphrodite’s Child, τα καλύτερα σε δισκογραφικό επίπεδο έμελλε να έρθουν – τέσσερα χρόνια μας χώριζαν από το αναγνωρισμένο αριστούργημα τους, το θρυλικό «666».

Όσο αφορά την πατρίδα που «έχτιζε Παρθενώνες όταν άλλοι μάζευαν βελανίδια από τα δέντρα»… Η Ελλαδίτσα μας πέρα βρέχει. Που να ακούσουν τη μουσική, τη στιγμή που βρυχόντουσαν τα τανκς. Έπρεπε να περάσουν τα χρόνια για να ανακαλύψουν οι Έλληνες τους Aphrodite’s Child, και αυτό ενώ είχαν πλέον διαλυθεί. Κανέναν όμως από τους πολιτικούς μας δε θα τον χάλαγε να χρησιμοποιεί τους «Δρόμους της Φωτιάς» του Βαγγέλη ως μουσικό υπόβαθρο των διαφημιστικών σποτ της «πολιτισμένης του πατρίδας»…

"You should come with me to the end of the world, without telling your parents and your friends"...

Γιατί να ακούσετε τον δίσκο: Πέραν του ότι συνιστά το ιστορικό πρώτο άλμπουμ ενός από τα σημαντικότερα συγκροτήματα της ελληνικής ροκ σκηνής, το άλμπουμ περιλαμβάνει και ορισμένα πραγματικά πανέμομορφα τραγούδια.

Γιατί να μη τον ακούσετε: Θα πρέπει να μη σας αρέσει καθόλου ο ήχος της δεκαετίας του 60, οι μπαλάντες η ψυχεδέλεια και όλα αυτά.

Ο δίσκος σε μια πρόταση: Απόδημα παιδιά των Λουλουδιών.

Top-moments: End of the World, Don’t Try to Catch a River, Rain and Tears, The Shepherd and the Moon

Tracklist (κλικ στα χρωματισμένα για να μεταβείτε στο τραγούδι)

1 - End of theWorld

2 - Don’t Try toCatch a River

3 - Mister Thomas

4 - Rain andTears

5 - The Grass is no Green

6 - Valley of Sadness

7 - You Always Stand in my Way

8 - The Shepherd and the Moon

9 - Day of the Fool